Grafik Tasarım İlkeleri

Bir tasarımda görsel düzeni, görsel uyumu sağlamak tasarım için çok önemlidir. Bu görsel düzen ve uyumu sağlamak için bazı ilkeler yardımcı olur. Bu ilkeler; denge, orantı ve görsel hiyerarşi, vurgu, birlik – bütünlük, devamlılıktır.

Denge

Denge, kompozisyonu meydana getiren ilkelerden bir tanesidir. Bir kompozisyonun kurulmasında etkili rol oynar. Parçaların birbirleriyle olan uyumu dengeyi oluşturur.

Becer’e göre (2005, s.65); bir tasarımda denge varsa, o tasarım kendisiyle “barışık” demektir. Her tasarımın temelinde hareket unsuru vardır ve bu hareket gereklidir de. Hareket unsurları tasarımda kullanılan tipografi, fotoğraf ya da illüstrasyonlardaki canlılığın içindedir.

Denge simetrik (bakışık) ve asimetrik (bakışımsız) denge olarak ikiye ayrılır. Simetrik denge, bir noktaya göre öğelerin aynı yönde ya da aynı durumda tekrar etmesiyle oluşur. Simetrik denge, durağandır ve tekdüzedir. Asimetrik denge ise, birbirinden farklı, eşit olmayan öğelerin üzenlenmesiyle oluşur. Dikkat çekici, hareketlidir. Hem simetrik, hem de asimetrik denge de bir optik ağırlık merkezi vardır. Bu merkez amamıyla gözün estetik açıdan belirlediği bir merkezdir. Asimetride, büyük yazı küçük yazıyı, büyük görsel öğe küçük görsel öğeyi ezer ancak sayfada yine de bütünlük hakimdir.

Orantı ve Görsel Hiyerarşi

Tasarımda öğelerin, biçimlerin orantılı, aynı büyüklükte kullanılması tekdüze görüntü sergileyeceğinden, tasarımcı mümkün olduğunca değişken yapılar kurmaya çalışır.

Görsel hiyerarşi ise tasarımda vurgulamak istediğimiz mesaja göre tasarım içinde yer alan görsel unsurların ölçeklendirilmesine denir. Bazı afişlerde fotoğraf ya da illüstrasyon büyük boyutlarda kullanılması vurgulayıcı unsur haline gelebilir. Bazı afişlerde ise tipografi bazılarında ise renk ön plana çıkabilir. Tasarımcı çalışmasını vurgulamak istediği mesaja göre tasarlar (Bahar, 2006, s.61-62).

Vurgu

Vurgu, tasarımda bir öğenin diğerine oranla daha belirgin, daha baskın olmasıdır. Vurgu iki şekilde ortaya çıkar. Birincisi, tasarım elemanlarının (renk, çizgi, doku, leke vs.) tüm yüzeyde etkin olması, ikincisi ise, bu yüzeyde sadece tek bir bölümün ön plana çıkarak, baskın olmasıdır (Hancı, 2008, s.13).

Bir tasarımda vurgulatıcı unsur konuya, müşterinin tutumuna ve hedef kitlenin özelliklerine göre değişebilir. Tasarımda birden fazla vurgu yoktur. Bundan dolayı tasarımcı vurgu yapacağı unsuru iyi saptamalı ve tasarımında sadece tek bir unsuru vurgulamalıdır (Bahar, 2006, s.64).

Birlik – Bütünlük

Bir tasarımda, o tasarımı oluşturan elemanların bir bütün oluşturmasıdır. Birlik, bütünlüğün oluşmasına yardımcı olurken bir tasarımda bütünlük, renk, biçim vs. unsurların tekrarlanmasıyla oluşabilir.

Devamlılık

Okuyucunun gözü, tasarım yüzeyinde bazen bir çizgi ya da kıvrım boyunca hareket eder. Göz bir unsurdan diğerine doğru kesintisiz geçişler yapabiliyorsa, devamlılık sağlanmış demektir.

Tasarımcı; okuyucunun ilgisini konuya yönelterek, onu tasarımının labirentlerinde dolaştıracak görsel devamlılığı yaratmak zorundadır. Devamlılığı sağlamada aşağıdaki yöntemlerden yararlanılabilir:

1. Görsel unsurlar gözün normal hareketlerine uyacak bir yönde yerleştirilmelidir.
2. Algılama yönü, okuyucunun dikkatini dağıtmayacak biçimde düzenlenmelidir.
3. Göz, alışkanlık gereği, soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru bir yön izler. Gözün yatay hareketleri ise dikey hareketlerine göre daha kıvrak ve hızlıdır. Ayrıca göz; büyükten küçüğe, koyu tondan açık tona, renkliden renksize, alışılmamış olandan alışılmış olana doğru bir algılama sırası izler (Becer, 2005, s.70).